Plan wykładu na rok akad. 2013/2014 dla III roku astronomii, obie specjalności, semestr letni
- Wstęp, przedmiot wykładu, podsystemy małych ciał w Układzie Słonecznym.
- Pochodzenie i natura komet, od zarania dziejów do ok. 1950.
- Kometa Halley'a (historia, dynamika, fizyka, misje).
- Planetoidy, cz.I: historia odkryć.
- Astrometria komet i planetoid, wyznaczanie orbit.
- Planetoidy, cz.II: różne typy obserwacji, fizyka planetoid, grupy i rodziny, planetoidy nietypowe, planetoidy a komety (bez NEO's).
- Teoria Oorta pochodzenia komet, od 1950 do dziś.
- Dysk Kuipera, obserwacje, podsystemy, związki z kometami i planetoidami, Centaury.
- Fizyka komet, dane obserwacyjne, scenariusze ewolucyjne, "end-states".
- Komety muskające Słońce
- NEO's : wykrywanie, obserwacje, zagrożenia, scenariusze i konsekwencje, systemy wczesnego ostrzegania.
- Dynamika komet w obłoku Oorta: perturbacje galaktyczne i gwiazdowe.
- Dynamika małych ciał w układzie planetarnym, równania ruchu, metody obliczeniowe.
- Meteory, meteoroidy, meteoryty.
Forma zaliczenia wykładu:
- Egzamin pisemny (ewentualnie "dopytanie" ustne), wg. listy zagadnień na egzamin - poniżej, lub:
- własny, zaproponowany przez studenta (i zaaprobowany przeze mnie) projekt, dotyczący tematyki wykładu (obliczeniowy, obserwacyjny, internetowy, inny) - zaliczenie na podstawie "okazania dzieła" i po jego pozytywnej ocenie. Temat musi być uzgodniony ze mną do 30 kwietnia 2014. Zawsze można zrezygnować i przystąpić do egzaminu.
Przykłady prac zaliczeniowych: Meteoryty antarktyczne, Czelabińsk
Zagadnienia egzaminacyjne:
- Historia odkrywania planetoid, przykłady typowych i nietypowych planetoid.
- Główny pas planetoid: rozkład przestrzenny, rodziny, rozkłady elementów orbity, luki Kirkwood'a, rezonanse i współmierności.
- Współczesne techniki obserwacji pozycji i parametrów fizycznych planetoid. Metody wyznaczania jasności, barwy, kształtu, temperatury i albeda.
- Klasyfikacja planetoid ze względu na ich parametry fizyczne i dynamiczne.
- Planetoidy zbliżające się do Ziemi: wykrywanie, podział na grupy, ewolucja dynamiczna i pochodzenie.
- Powiązania planetoid z kometami, obiekty "pośrednie".
- Historyczne teorie pochodzenia komet.
- Pozycyjne obserwacje komet i planetoid, porównanie z obserwacjami gwiazd, sposoby opracowania, dokładności.
- Opowiedz o kilku słynnych kometach.
- Różnice i podobieństwa pomiędzy kometami i planetoidami, obiekty "pośrednie" fizycznie i dynamicznie.
- Rozwój poglądów na naturę i pochodzenie komet od czasów babilońskich do Laplace'a i Lagrange'a włącznie.
- Krytyka poglądów Lapalce'a na pochodzenie komet, prace van Woerkoma.
- Teoria Lyttleton'a pochodzenia międzygwiazdowego komet.
- Podstawowe problemy teorii kometarnych przed rokiem 1950: pochodzenie krótkookresowych i długookresowych, rozkład 1/a, wychwyt planetarny, rozpady, czas życia.
- Teoria Oorta pierwotnego obłoku kometarnego - omów podstawowe tezy pracy z 1950 roku.
- Rozwój poglądów na pochodzenie komet od 1950 do dziś.
- Problem komet międzygwiazdowych.
- Ruch komet w zewnętrznym obłoku Oorta: perturbacje gwiazdowe i Galaktyczne.
- Kometa Halley'a, historia, badania orbitalne i fizyczne.
- Wyznaczanie orbity małego ciała: podstawowe metody, główne trudności.
- Zjawisko meteoru, techniki obserwacyjne, wyniki.
- Meteoryty, trochę historii, badania fizyczne i klasyfikacje.
- Podstawowe cechy poszczególnych typów meteorytów.
- Związki materii meteorytowej z planetoidami i kometami.
- Dysk Kuipera, struktura i podpopulacje, historia odkryć, interpretacje i związki z problemem pochodzenia komet.
- Fizyka komet w świetle najnowszych badań.
- Komety "muskające Słońce", dane obserwacyjne, rodziny, interpretacje.
- Obiekty zbliżające się do Ziemi, zagrożenia, systemy wczesnego ostrzegania, charakterystyka skutków kolizji.
- Misje kosmiczne do komet i planetoid.
- Historyczne i współczesne klasyfikacje komet, znaczenie stałej Tisserand'a.
- Dynamika małego ciała w układzie planetarnym: równania ruchu, różne rodzaje perturbacji, metody obliczeń.
- Roje meteorów i ich związki z kometami i planetoidami.
Literatura (z wszystkiego po trochu):
- W studenckiej pracowni komputerowej w OA proszę zajrzeć do katalogu /home/COMMON/teksty...
- Bailey, Clube, Napier, 1990, "The Origin of Comets", Pergamon Press,
- Michel C. Festou, H. Uwe Keller, and Harold A. Weaver (editors) , 2005, COMETS II, The University of Arizona Press.
- Barucci M.A., Boehnhardt H., Cruikshank D.P., Morbidelli A., The Solar System Beyond Neptune, The University of Arizona Press, 2008
- Yeomans, 1999, "Komety", Prószyński i ska.,
- Lazzaro, Ferraz-Mello, Fernandez (editors), 2006, Asteroids, Comets, Meteors, materiały z IAU Symposium Nr 229, Cambridge Univ. Press
- Fernandez, 2005, "Comets", Springer,
- Burnham, 2000, "Great Comets", Cambridge Univ. Press,
- Crovisier i Encrenaz, 2000, "Comet Science", Cambridge Univ. Press
- Kowal, 1996, Asteroids, John Wiley & Sons
- B.Hurnik i H.Hurnik, 2005, "Materia kosmiczna na Ziemi, jej źródła i ewolucja", Wyd. naukowe UAM,
- Rettig i Hahn(redaktorzy),1994, "Completing the inventory of the Solar System", Astronomical Society of the pacific conference series, vol.107.
- Beatty,Colins-Petersen,Chaikin (redaktorzy), 1999, "The New Solar System", Cambridge Univ. Press
- Schulz, 2002, "Trans-neptunian objects", Astronomy and Astrophysics Review,vol.11, no. 4
- Huebner (redaktor), 1990, "Physics and Chemistry of Comets" , Springer-Verlag
- Botke W.F. ,Celino A., Paolicchi P., Binzel R.P. (editors), 2003, ASTEROIDS III, The University of Arizona Press.
- Near Earth Asteroids (NEAs) - special page at: International Astronomical Union
- Report of the Task Force on potentially hazardous NEAR EARTH OBJECTS
- NASA Near Earth Object Program
- The Curious Tale of Asteroid Hermes
- Predicting the Earth encounters of (99942) Apophis (PDF)
- Spacewatch Project,
- Spaceguard Centre (UK),
- ESA - NEO,
- Kuiper Belt Homepage - page maintained by David Jewitt
- DISTANT EKOs - The Kuiper Belt Electronic Newsletter,
- The Kuiper Belt and Other Debris Disks, by David Jewitt, Amaya Moro-Mart´ın and Pedro Lacerda
- Kuiper Belt and Comets: An Observational Perspective by David Jewitt
- ORIGIN AND DYNAMICAL EVOLUTION OF COMETS AND THEIR RESERVOIRS by Alessandro Morbidelli
- The Dynamical Structure of the Kuiper Belt and its Primordial Origin by A. Morbidelli, H.F. Levison, R. Gomes
- IAU: Minor Planet Center,
- Asteroids and Comets Section, DLR
- Planetary Science Research Discoveries,
- History of Astronomy,
- The "False" Supernova 2003lr
- Lincoln Near Earth Astero id Research (LINEAR), MIT,
- ACM 2008
- Dynamics and formation of the Oort cloud, Lille, France, 2011
- ACM 2012
- Asteroid Explorer "Hayabusa" (MUSES-C),
- Asteroids with Satellites by Wm. Robert Johnston
- Johnston's Archive - Astronomy and Space
- International Workshop on Trans Neptunian Objects,
- Asteroid (and Comet) Groups, Petr Scheirich, 2005,
- NASA Report on NEOs to US Congress, 2007
- Near-Earth asteroid 3753 Cruithne ,
- Study of Patroclus and Menoetius, A Double Trojan System
- A coherent and comprehensive model of the evolution of the outer Solar System by Alessandro Morbidelli, 2011