Piotr A. Dybczyński: uwagi o raporcie Kulczyckiego na temat komet z 1853 roku
Kulczycki obserwował dwie komety będąc na Tahiti. Były to:
C/1853 G1 = 1853 II (Schweizer) C/1853 L1 = 1853 III (Klinkerfues)
1853 II – dane współczesne
Odkryta 5 kwietnia 1853, obserwowana do 11 czerwca 1853. W MPC brak obserwacji, sporo obserwacji w literaturze. W JPL orbita z 80 obserwacji: od 15 kwietnia do 11 czerwca 1853, orbita policzona przez Georga Rümkera w 1855 roku. Wskazana publikacja zawiera tylko wynik wyznaczenia orbity, musi istnieć praca zawierająca zebrane obserwacje ale nie umiem jej odszukać. Elementy orbity u Rümkera, w JPL i MPC nieco się różnią.
Obserwacje 1853 II Kulczyckiego
| Kulczycki: | Kometę tę zaobserwowano w Hitiaa na wschodnim wybrzeżu wyspy Tahiti. Położenie punktu jest następujące: |
| Szerokość geograficzna południowa – 17° 36' 21",0 | |
| Długość geograficzna zachodnia - 151° 37' 42".0 od południka paryskiego lub w czasie 10h6m30s.8 |
Obserwacje wykonano 28 kwietnia oraz 3,4,5,6,11,12,14,17 maja. Poniżej wyniki dla 5.6.11.14.17 maja (kolejno epoka, rektascensja, deklinacja, długość i szerokość ekliptyczna):
Mimo usilnych starań nie odnalazłem żadnego śladu po ich opublikowaniu.
1853 III – dane współczesne
Kometę odkryto 10 czerwca 1853, ostatnie obserwacje chyba z 10 stycznia 1854. W MPC brak obserwacji ale sporo w literaturze. Zestawienie obserwacji i wyznaczenie orbity między innymi w pracy Stockwell'a (nie ma tam obserwacji z Tahiti). W JPL orbita policzona przez Buttnera z 350 obserwacji od 11 czerwca 1853 do 10 stycznia 1854, to samo w 'MPC.
Obserwacje 1853 III Kulczyckiego
| Kulczycki: | Kometę dostrzeżono 13 września. Zła pogoda uniemożliwiła rozpoczęcie obserwacji w Hitiaa aż do 21 września, |
| kiedy to uzyskano pierwsze, raczej nieudane obserwacje. Następnie przenieśliśmy się do Papeete, gdzie niebo jest generalnie piękniejsze. |
| Kulczycki: | Położenie punktu obserwacyjnego w Papeete jest następujące: |
| Szerokość[geograficzna] 17° 31' 50".2 | |
| Długość geograficzna w czasie 10h 7m 35s,5 na zachód od południka paryskiego. |
Oto pojedyncze obserwacje pokazujące rozrzut (epoka,rektascensja,deklinacja):
Ostateczne wyniki obserwacji (kolejno epoka, rektascensja, deklinacja, długość i szerokość ekliptyczna):
| Kulczycki: | Wartości tych rektascensji i deklinacji, długości i szerokości ekliptycznych komety obliczono, |
| wykorzystując rzeczywisty kąt nachylenia 23° 27' 33",4, który był zasadniczo stały w trakcie obserwacji. | |
| Kometa jest zatem powiązana z prawdziwą równonocą i ekliptyką. Równonoc ta, która nie przesunęła się | |
| o więcej niż 0,7'' w trakcie obserwacji z powodu precesji i nutacji, nie powoduje znaczącego błędu | |
| w położeniu orbity komety, która jest zatem powiązana z prawdziwą ekliptyką i równonocą. |
Mimo usilnych starań również tych nie odnalazłem w literaturze.
PAD: na tym kończą się udostępnione mi zdjęcia oryginału a sama transkrypcja nie pozwala na zapoznanie się z pozostałą treścią raportu, pełnego wzorów i danych numerycznych. Z transkrypcji wynika chyba, że jest to treść dwóch oddzielnych raportów. We wstępie do tego drugiego Kulczycki pisze bardzo rozsądnie (wg udostępnionej mi transkrypcji polskiej):
W 1853 roku na Tahiti zaobserwowano dwie komety. – Jest pewne, że te same komety były widziane i obserwowane w Paryżu i innych obserwatoriach w Europie. Dlatego też zbędna byłaby próba uwzględnienia obserwacji Tahiti wykonanych metodami znacznie poniżej tych dostępnych w standardowych obserwatoriach. Ponieważ jednak te obserwacje prawdopodobnie pozwolą na zwiększenie zakresu obserwowanej części orbity tych dwóch komet, uważa się za przydatne ich omówienie; pomimo braku ich względnej dokładności. Co więcej, mieliśmy okazję wykorzystać w obliczeniach metodę pana Cauchy'ego opublikowaną w dodatkach do Connaissance des Temps z 1853 roku, wraz z notatkami pana A. Perreya. Orbity uzyskane w obu przypadkach tą metodą są hiperboliczne. Wspomnienia „Knowledge of Times” nie rozszerzają wzorów odnoszących się do tego przypadku, jak również do paraboli. Głównym celem tych wspomnień jest zebranie wzorów odnoszących się do wszystkich możliwych przypadków zastosowania metody Cauchy’ego i wyjaśnienie ich na przykładzie komet zaobserwowanych na Tahiti w 1853 roku. Uzyskane wyniki można zweryfikować i poprawić, łącząc obserwacje Tahiti z obserwacjami dokonanymi w Europie. Dopiero gdy przejdą one przez ten test, będę mógł uznać moją pracę za użyteczną dla nauki.
PAD: w mojej opinii obserwacje Kulczyckiego nie były chyba nigdzie publikowane i wykorzystane. Wbrew opinii Kulczyckiego nie zwiększają one długości obserwowanego łuku orbity żadnej z komet. O jakości wyznaczonych przez niego orbit nie mogę się wypowiedzieć nie mając dostępu do reszty oryginału, ale jestem przekonany, że są to bardzo przybliżone orbity.